فرهنگ قهوه‌نوشی در یزد

فضای دلنشین و متفاوت کافه‌های یزد باعث ترویج فرهنگ قهوه‌نوشی در یزد و همچنین جلب‌نظر سایر توریست‌های داخلی و خارجی شده است. وجود این فضاهای کاملا سنتی یا حتی کافه‌هایی با تلفیق مدرنیته و سنتی با توجه به سابقه تاریخی و فرهنگی شهر یزد خیلی هم دور از انتظار نیست.

اگر حتی برای یک بار هم به این شهر سفر کرده باشید، حتما متوجه شده‌اید که یزدی‌ها قهوه را با ترکیبات و در مراسم‌های کاملا متفاوتی می‌نوشند. اگر می‌خواهید بدانید ایده قهوه یزدی و ترکیبات آن از کجا آمده است یا اگر در مورد فرهنگ کافه نشینی در این شهر سوال برای‌تان پیش آمده است، به خواندن مطلب ادامه دهید:

آشنایی با قهوه یزدی

قهوه یزدی به دلیل طعم شیرین، طبع گرم، مدت زمان طولانی تهیه آن و قابل مصرف بودن برای تمامی ‌سنین به شدت مورد توجه قرار گرفته است. این قهوه از ترکیبات متفاوتی مثل هل، گلاب با هدف اصلاح طبع آن و شکر به منظور شیرین شدن طعم آن تشکیل شده است و اغلب برای ایجاد یک طعم متفاوت، ذغال مخصوصی را به آن اضافه می‌کنند که برای مدتی همراه با قهوه کمی ‌قُل بخورد. این قهوه در مراسم‌های مذهبی محرم و سایر مناسبت‌های عزاداری مذهبی سرو می‌شود و همچنین افراد از این نوشیدنی برای پذیرایی در مراسم عزا و ترحیم عزیزان خود استفاده می‌کنند. به همین دلیل است که قهوه یزدی را به عنوان قهوه عزاداری می‌شناسند.

تاریخچه قهوه یزدی

قدمت این قهوه به زمان قاجار برمی‌گردد و تا حدودی شبیه قهوه ترک و عربی است که با افزودن ترکیبات جدیدتری، طعم متفاوتی از قهوه را ایجاد می‌کند. بعد از اینکه قهوه در اتیوپی کشف شد، این نوشیدنی کم کم سفر خود را به سمت عربستان، یمن، ایران و بقیه کشورهای همسایه شروع کرد. در شهر‌های عربی، این نوشیدنی با ادویه‌های دیگری مثل زنجبیل، دارچین، هل بوداده و موارد دیگر ترکیب شد اما همچنان به صورت تلخ و بدون شکر سرو می‌شد.

با ورود قهوه به ایران و خصوصا در شهر یزد برای اصلاح طبع سرد این نوشیدنی، پس از تفت دادن پودر قهوه آن را برای مدت طولانی با گلاب، هل و نبات می‌جوشانند و در نهایت با ذغال مخصوصی طعم‌دار کرده و سرو می‌کنند. این قهوه در سال 98 در اجلاس سراسری میراث ناملموس کشور به عنوان سنت ایرانی-یزدی به ثبت رسیده است.

قهوه یزدی چگونه تهیه می‌شود؟

این قهوه یک نوشیدنی شیرین اما به شدت غلیظ است که اکثرا در کنار کیک یزدی سرو می‌شود. قهوه یزدی از ترکیب پودر قهوه تفت داده شده، آب، هل، گلاب، نبات و استفاده از نوعی ذغال مخصوص جهت طعم‌دار کردن آن تهیه می‌شود. روش تهیه این قهوه بسیار زمان‌بر است و معمولا ترکیبات آن را توجه به تعداد افراد حاضر در مراسم تهیه و استفاده می‌کنند. این نوشیدنی که در یک ظرف مسی شبیه ایبریکِ قهوه ترک تهیه می‌شود در فرهنگ و مراسم‌های یزدی‌ها جایگاه بسیار مهمی ‌پیدا کرده است و اهمیت آن از یک نوشیدنی کافه‌ای بیشتر شده است.

یک پیشنهاد خواندنی: با فرهنگ قهوه‌نوشی در ترکیه آشنا شوید

فرهنگ کافه نشینی در یزد

خیلی قدیم‌تر‌ها گروه‌های چند نفره برای بحث و بررسی یک موضوع مهم در کافه جمع می‌شدند و با بهره‌گیری از فضای آرام و دلنشین در مورد آن موضوع با هم به بحث و تبادل نظر می‌پرداختند. در شهر یزد، کافه‌هایی با فضای سنتی با حال و هوای تاریخی و باستانی این شهر وجود دارد که برای گذراندن مدت زمانی جهت تماشای معماری زیبای شهر و مناظر آن و گرفتن عکس‌های یادگاری مناسب هستند. بعضی از این کافه‌ها در بافت سنتی شهر و اغلب روی بام‌ها ساخته شده اند و به عنوان کافه‌های بومی ‌و محلی شناخته می‌شوند. خصوصا کافه‌هایی که فضای نشستن روی بام‌ها ایجاد کرده‌اند، امکان لذت بردن از آسمان صاف و پرستاره این شهر را برای مشتریان خود فراهم می‌کنند.

از جمله ویژگی‌های کافه‌های سنتی این شهر معماری سنتی و زیبا، القای حس آرامش و آسایش، محیط دوستانه و مناظر طبیعی در این شهر است که تجربه متفاوتی از نوشیدن یک قهوه کاملا متفاوت را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. البته، در کنار این کافه‌های سنتی که علاوه بر انواع قهوه، چای و شیرینی‌های معروف یزدی مثل پشمک، قطاب، کیک یزدی و باقلوا سرو می‌شود، کافی‌شاپ‌های مدرن‌تر و امروزی‌تر هم در این شهر به وجود آمده و انواع مختلف نوشیدنی‌های سرد و گرم و شیرینی‌های مدرن‌تر را هم سرو می‌کند. البته کافی‌شاپ‌هایی هم با تلفیق ایده‌های سنتی و مدرنیته بوجود آمده‌اند که قهوه‌های استاندارد را با فضاسازی اسلامی ‌یا ایرانی قدیمی ‌تلفیق کرده‌اند. این روزها، هر روز شاهد اضافه شدن تعداد بیشتری از این دسته کافی‌شاپ‌های مدرن و امروزی در این شهر سنتی و تاریخی هستیم که البته از دیدگاه ایجاد تنوع در فرهنگ کافه نشینی در یزد اصلا موضوع بدی نیست، بلکه تا حدودی هم از این تنوع استقبال می‌شود.

یک پیشنهاد خواندنی: با اصطلاحات منوی کافه‌ها آشنا شوید

شما هم امتحان کنید!

کافه نشینی در یزد یکی از سرگرمی‌ها یا روش‌های گذران اوقات فراغت مفرح است و با توجه به اینکه یزدی‌ها روش طبخ قهوه مخصوص به خودشان را دارند، بنابراین به شدت از فضاهای سنتی و حتی تلفیق مدرنیته و سنتی کافی‌شاپ‌های امروزی‌تر لذت می‌برند. علاوه‌ بر بومی‌ها، نوشیدنی مخصوص قهوه یزدی و فرهنگ کافه نشینی و قهوه‌نوشی در این شهر نظر بسیاری از توریست‌های داخلی و خارجی را جلب کرده است و اکثرا معتقد هستند که این نوشیدنی و این فضای خاطره‌انگیز و متفاوت را در هیچ جای دیگر تجربه نخواهند کرد.